بیماری سپتیسمی چیست
عنوان سپتی سمی به هر بیماری که با حضور باکتری بیماریزا یا فرآورده های سمی آن در خون یا همولنف همراه باشد اطلاق می شود.مثلا دو باکتری Serrati marcescens , Hafnia alvi که هر دو توسط واروا جاکویسمی منتقل می شوند می توانند سپتی سمی در زنبوران بالغ شوند.
برای نخستین بار Burnside در سال ۱۹۲۸ یک بیماری را در زنبوران بالغ توصیف کرد که در نتیجه آن بافت پیوندی ارگان سینه، پا، بال و آنتن زنبوران تخریب می شود. وی عامل این بیماری را باسیلوس آپی سپتیکوس نامید. باسیلوس آپی سپتیکوس در سال ۱۹۵۹ و بر اساس طبقه بندی جدید توسط Landerkin و Katznelson به پسودوموناس آپی سپتیکا تغییر نام یافت.
عامل بیماری سپتیسمی
باکتری پزودوموناس آپی سپتیکا Pseudomonas apiseptica شبیه پزودوموناس آئروژینوزا Pseudomonas aerugionosa است.حتی برخی این باکتری را مترادف پسودوموناس آئروژینوزا می دانند.
عامل بیماری سپتی سمی در زنبوران باکتری گرم منفی و بدون هاگ است که به صورت منفرد، دوتا دوتا یا در زنجیره های کوتاه دیده می شود.این باسیل ۰/۸ -۰/۵میکرومتر عرض و ۳/۰-۱/۵ میکرومتر طول دارد.
بیماری زایی :
پسودوموناس آپی سپتیکا نمی تواند ایجاد بیماری نماید بلکه به همراه استرس های فراوان مثل تغذیه زیاد با غذاهای دستی، تراکم زیاد زنبور روی شان، بسیج طولانی مدت برای مقابله با هوای نامناسب یا بیماری ها، … ایجاد بیماری می کند.بیماری های دیگر مثل نوزما و… می تواند سبب ایجاد عفونت توسط پسودوموناس آپی سپتیکا گردند. ممکن است حساسیت زنبوران در برابر بیماری یکسان نباشد اما هیچ نژاد یا گروهی از زنبوران را نمی توان مقاوم به بیماری یافت.
علائم بیماری سپتیسمی
عمده ترین علامت سپتی سمی تغییر رنگ همولنف زنبوران بالغ است در این حالت، همولنف زنبور از قهوه ای کمرنگ به سفید گچی گرایش پیدا می کند و بافت پیوندی و نیز عضلات زنبور، سریعا تحلیل می روند.لذا با توجه به تخریب بافت همبندی، برداشتن زنبور با استفاده از اندام های اتصالی مثل شاخک، بال، سر، قفسه سینه و شکم امکان پذیر نوبوده و این اندام ها سریعا از بدن جدا می شوند.
زنبورهای بیمار ظاهرا بی قرارند، غذا نمی خورند و نمی توانند پرواز کنند. عفونت سپتی سمی در عرض ۳۶- ۲۰ ساعت بعد از آلودگی زنبورها را می کند.
زنبوران مبتلا از دسته خود عقب می مانند و ممکن است زنبوران مرده یا در حال مرگ بوی فساد بدهند که احتمالا به خاطر خروج و هجوم باکتری ها از سوراخ های تنفسی زنبور است.
تشخیص بیماری سپتیسمی
یک گسترش باکتریایی بریا رنگ آمیزی گرم،می تواند در تشخیص بیماری کمک کند.برای این کار یک بال زنبور را از سینه و قاعده ان را در قطره آب یا سرم فیزیولوژی استریل که روی لام میکروسکوپی گذاشته ایم فرو می بریم.مراحل خشک کردن و تثبیت و رنگ آمیزی گرم را ادامه می دهیم. آنگاه در زیر میکروسکوپ باید باسیل های گرم منفی را مشاهده کرد.
برای ایزوله یا جداکردن باکتری، قاعده بال زنبور را در محیط کشت Pseudomonas یا medium king B یا Pseudomonas agar f حرکت می دهیم و محیط کشت داده شده را در شرایط هوازی و در بهترین دمای رشد باکتری که ۳۷ درجه سانتیگراد است، قرار می دهیم.رشد پزودوموناس آئروژینوا در محیط کشت، با اشاعه رنگدانه های قابل انتشار زرد-سبز در زیر نور ماورابنفش (با طول موج زیر ۲۶۰ نانومتر) مشخص می شود.
سپتی سمی، همچنین با ایجاد بیماری تجربی در زنبورهای سالم محبوس در داخل کندو تشخیص داده می شود.این عمل با تهیه عصاره آبکی (خیساندن مقدار هم وزن از یک زنبور مشکوک در یک میلی لیتر از آب) و تلقیح آن از سینه زنبوران سالم یا فروبردن زنبوران در عصاره آبکی انجام می شود. زنبوران در صورت ابتلا به سپتی سمی، در عرض ۲۴ ساعت می میرند و علائم بارز بوی فساد Putrid odor و وارفتگی break apart را بعد از ۴۸ ساعت نشان می دهند.
درمان سپتیسمی
در سوییس استرپتومایسین برای درمان بیماری در برخی اوقات مفید بوده است اما باکتری مقاوم به آن کشف شده اند.اسید سیتریک که اسیدیته شربت قند را به اسیدیته شهد نزدیک می سازد، برای مقابله با سپتیسمی استفاده شده و موثر بوده است.
